Magda of magdanie online?

De Universiteit Gent (UGent) lanceert vandaag de website Magditonline.be. Vlamingen vinden er  concrete tips om hun kinderen veilig af te beelden op sociale media, en influencers krijgen er info over de nieuwe wetgeving. Het doel: minderjarigen beter beschermen en ouders sensibiliseren om hun kroost veilig online af te beelden. De tips en aanbevelingen komen er na interviews met Vlaamse influencers en experten van 13 instanties zoals Child Focus en Kinderrechtencommissariaat.
​

Da mag (nie)

Je kent ongetwijfeld een ouder die het doet: beelden delen op sociale media van een gezinsuitstapje met de dochter of de eerste stapjes van zoonlief. Sharenting heet dat, een samentrekking van to share en parenting. Ook influencers delen vaak beelden van hun kroost, vaak in het kader van commerciële samenwerkingen. Soms wordt zelfs een profiel opgericht op naam van hun kind, de zogenaamde kidfluencers. Een toegankelijk platform met heldere info over de langetermijngevolgen, eventuele privacy issues en een juridisch kader van het afbeelden van je kinderen op sociale media was er echter nog niet. Tot nu. 

Op Magditonline.be vinden influencers bondig de rechten en plichten van zichzelf en hun kind  terug op basis van de huidige wetgeving, en de instanties waarbij ze terecht kunnen als er iets misloopt. Het platform geeft ook negen concrete tips om je kind beter te beschermen op sociale media en het op een veilige manier af te beelden. Of je nu een influencer bent of een enthousiaste (groot)ouder met een bescheiden aantal volgers. Het bespreekt bezorgdheden waarmee ouders zitten - mag dit online? - en geeft tips die ouders helpen bij het verantwoord delen van content. 
​

Kidfluencers in opmars in België

Dat er nood was aan zo’n platform, blijkt uit interviews met influencers uit Vlaanderen, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Liselot Hudders, professor Communicatiewetenschappen aan de UGent: “De meeste kinderen - vooral jonge - weten niet welke beelden hun ouders van hen online plaatsen. Hoe ouder de kinderen, hoe vaker ouders toestemming vragen. Uit interviews blijkt dat er heel wat misvattingen zijn over de langetermijngevolgen van de beelden die Vlaamse influencers delen. Ze staan weinig stil bij hoe kinderen in de toekomst zullen terugkijken op hoe ze nu worden afgebeeld op sociale media. Ouders wezen verder op de onduidelijkheden binnen het huidig juridisch kader: valt het poseren voor sociale media content onder kinderarbeid? Ze hadden ook heel wat ethische bezorgdheden rond de privacy van hun kinderen.” 

Die bezorgdheid is terecht. Een profiel op sociale media mag pas vanaf de leeftijd van 13 jaar, maar het gros van de geïnterviewde ouders gaf aan een apart profiel te beheren voor hun minderjarig kind. Ze beslissen welke samenwerkingen met merken plaatsvinden - in ruil voor producten of een financiële vergoeding - en wat er in naam van hun kind gepubliceerd wordt. Zogenaamde kidfluencers zijn voor adverteerders de ideale marketingtool om een jong publiek aan te spreken. Maar bijna alle geïnterviewde ouders gaven aan dat de profielen van hun kinderen al benaderd werden door pedofielen. Op de site vind je onder ‘Wat als?’ snel welke instanties je in zo’n geval best contacteert voor hulp.  

Onderzoekers UGent roepen op tot waakzaamheid

De UGent-onderzoekers roepen tenslotte op om goed na te denken wanneer je beelden van kinderen online publiceert. Zeker wanneer daar een commercieel kantje aan zit.  Dankzij interviews met experten van 13 organisaties (Child Focus, Communicatiecentrum, Jury voor Ethische Praktijken inzake reclame, Gezinsbond, IkBeslis.be, Gegevensbeschermingsautoriteit, Kenniscentrum Kinderrechten, Kinderrechtencommissariaat, Mediaraven, Mediawijs.be, ‘t ZitemZo, UGent en Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) waarschuwen ze voor vier mogelijke gevaren: 

• Als je er geld mee verdient, is het werk: ga de wetgeving voor kinderarbeid er op na  
• Je vult een rugzak met beelden, die je kind met zich mee blijft zeulen: als ouder ontneem je je kind de kans om een eigen digitale identiteit te creëren. 
• Wat je online plaatst, ben je kwijt: je verliest heel snel de controle over de beelden die je online plaatst. Die kunnen door anderen worden gekopieerd en verder worden verspreid. 
• Kinderen zijn onvoldoende beschermd tegen online haat: influencers ontlokken heel vaak jaloerse reacties waartegen kinderen nog niet gewapend zijn. 

Invloedrijke influencers vaak aangesproken door volgers

Radiopresentatrice en DJ Jolien Roets heeft met ruim 40.000 volgers op Instagram een groot bereik, en werkte mee aan het concretiseren van de tips: “De beslissing om ons kind niet herkenbaar in beeld te brengen op social media is een weloverwogen keuze. Daar zijn sommige volgers wel in teleurgesteld, omdat ze hem natuurlijk wel graag eens zouden zien. Ik begrijp dat wel, maar probeer altijd uit te leggen dat iedereen hem wel mag zien, maar dat we gewoon niet willen dat “het internet” hem voor altijd bezit. We laten hem later liever zelf de keuze om een online profiel te hebben. Hieraan meewerken was een no-brainer: zowel ouders als influencers kunnen nu terecht op één helder platform”.

​Deontologische code

Magditonline.be beantwoordt zo ook aan de grote vraag van influencers naar een deontologische code. Zo’n 75% van hen is vragende partij, die nood bleek uit een onderzoek uit 2021 van de UGent en Artevelde Hogeschool op vraag van Vlaams minister van Media Benjamin Dalle*. 

Influencers krijgen heel wat vragen van gelijkgezinde volgers met dezelfde interesses en leeftijd, én worden steeds populairder. Volgens de laatste digimeter, een studie van Imec naar het mediagebruik van Vlamingen ouder dan 16 jaar, volgden in 2021 nog meer Vlamingen minstens één influencer dan in 2020. Die sprong is merkbaar bij alle jongere leeftijdscategorieën: van 65% naar 75% (16-24 jaar), 36% naar 47% (25-34 jaar) en 18% naar 32% (35-44 jaar)**. 

Info over je kind veilig delen? Negen tips:

• Geen meerwaarde, geen post: vraag je af of je het beeld aan een vreemde op straat zou tonen
• Onherkenbaar is niet onbemind: beeld je kind zo anoniem mogelijk af
• Goede afspraken, goede vrienden: praat erover met je kind en vraag hun mening
• Transparantie is troef: als ouder mag je enkel een profiel aanmaken voor je kind, vanaf 13 jaar, als je het zelf beheert
• Denk aan de gevolgen, nu en in de toekomst: een kind kan nog niet goed inschatten wat het later zelf van een beeld zal vinden
• Bedenk wie meekijkt: vraag je eerst af wie de beelden kan zien 
• Laat vrij, maar ondersteun: geef je kind inspraak en laat het kritisch met media omgaan
• Think big, think professional: vraag professionele raad en ga je rechten na vooraleer je een contract tekent
• Teach what you preach: geef zelf het goede voorbeeld qua mediagebruik.

*75% van influencers wil een deontologische code, blijkt uit onderzoek (2021) door UGent en Artevelde Hogeschool op vraag van Vlaams minister van Media Benjamin Dalle

** imec.digimeter (2021)

///

Voor meer info, beeldmateriaal of interviews, neem contact op met :

Walkie Talkie l Johannes Huysmans l johannes@talkie.be l +32 474 456 791