Leerstoel Kinderopvang van de UGent pleit voor meer aandacht en waardering voor pedagogische rol van kinderbegeleiders

Kinderopvang in Vlaanderen staat nog steeds onder hoge druk. Terwijl het in de maatschappij nog te vaak gezien wordt als een praktische noodzaak om werk en gezin te combineren, willen de onderzoekers van Leerstoel Kinderopvang aan de UGent benadrukken dat kinderopvang meer is dan louter opvang. Er moet meer aandacht en waardering komen voor de pedagogische rol van kinderbegeleiders. Hiervoor kreeg de Leerstoel Kinderopvang hulp en steun van enkele bekende mama’s en papa’s. 

Een kinderbegeleider ververst gemiddeld 25 luiers per dag en geeft gemiddeld 70 maaltijden per week. Maar zo’n moment is echter veel meer dan enkel het vervangen van de pamper of kinderen voorzien in hun nutritionele behoeften. Zo’n moment zorgt voor een betekenisvolle interactie tussen kind en begeleider. Het is een moment van verbinding, waarbij de taalontwikkeling, sociale vaardigheden en sociale ontwikkeling positief gestimuleerd worden. 

Kinderopvang is dus niet zomaar spel en zorg, het legt mee de fundamenten voor de toekomst van een hele generatie. Kinderbegeleiders vormen daarbij het kloppend hart van de kinderopvang. Zij zijn het die dagelijks een brug slaan tussen zorg en educatie, tussen de behoeften van jonge ouders en de verwachtingen van de ouders en de samenleving. Hun rol gaat verder dan het voorzien van basiszorg. 

Kwaliteit bedreigd

Ondanks die cruciale rol staat de kinderopvang zwaar onder druk in Vlaanderen. De begeleider-kindratio ligt hoger dan in de meeste buurlanden en leidt tot hogere werkdruk. Een aanhoudend personeels- en infrastructuurtekort ​ zorgt ervoor dat het steeds moeilijker wordt om plaatsen bij te creëeren, de bestaande plaatsen te voorzien van personeel en de noodzakelijke kwaliteit te garanderen. In verschillende onderzoeken geven kinderbegeleiders aan dat ze te weinig tijd hebben om zich toe te leggen op hun pedagogische kerntaak. 

“Veel begeleiders voelen zich vandaag ondergewaardeerd. Het resultaat is dat het moeilijk is om kinderbegeleiders te vinden en te houden, en dat zet zowel de huidige als de toekomstige kwaliteit van de opvang op de helling. Daarom moeten we hen erkennen als pedagogen van de eerste levensjaren en niet reduceren tot louter oppassers.” — Jochen Devlieghere, professor gezinspedagogiek (UGent, Leerstoel Kinderopvang) 

Om meer inzicht te verschaffen over deze pijnpunten en de juiste oplossingen hiervoor aan te reiken, voert de Leerstoel Kinderopvang (UGent) onderzoek naar het verband tussen aantal kinderen per begeleider en de inzet van pedagogische coaches enerzijds op de kwaliteit en het welzijn van kinderbegeleiders anderzijds. Zo wil de Leerstoel Kinderopvang het aantal kinderen per begeleider op een aantal locaties in Vlaanderen, bij wijze van experiment, verlagen om te kijken wat dit betekent voor de kwaliteit van de opvang én voor de kinderbegeleiders. 

De kracht en de pracht van de kinderbegeleiders in de kijker 

Om meer maatschappelijke bewustwording en publieke erkenning te creëren rond de pedagogische rol van kinderbegeleiders, slaat de Leerstoel Kinderopvang de handen in elkaar met enkele bekende mama’s en papa’s zoals Dina Tersago, Nora Gharib, Joris Hessels, Thomas Vanderveken, Boris Van Severen en An Lemmens. Zij ruilen hun vertrouwde werkplek in voor de drukke, kleurrijke wereld van de kinderopvang. Ze gaan de ultieme crèche-uitdagingen aan: van baby’s verversen en te slapen leggen tot snotneuzen afvegen en huilbuien bezweren met troost en een glimlach. Met als doel? Ontdekken of zij kinderbegeleider-materiaal zijn. Het resultaat zal via de socials en website van de Leerstoel Kinderopvang tijdens de Week van de Kinderopvang verspreid worden. Op deze manier willen ze tonen hoeveel inzet, creativiteit en stressbestendigheid er nodig is om deze prachtige job elke dag weer te doen. 

www.leerstoelkinderopvang.be

instagram.com/opvoedendoenwesamen 

Publieke erkenning

Maar er zijn ook structurele hervormingen nodig. Zo is er dringend nood aan betere arbeidsvoorwaarden, een lagere kind-begeleiderradtio en meer pedagogische ondersteuning via coaching en nascholing, aldus de onderzoekers van de Leerstoel Kinderopvang. Ook moeten kinderbegeleiders voldoende kindvrije uren krijgen om zich bij te scholen, met collega’s te overleggen of simpelweg op adem te komen. 

Daarbij gaat het volgens de onderzoekers niet enkel om kwantitatieve versterking in de kinderopvang, maar ook op publieke erkenning van het beroep. “Kinderopvang moet erkend worden als pedagogisch recht, geen luxeproduct voor werkende ouders”, besluit Devlieghere. “Investeren in kinderbegeleiders is investeren in de toekomst van kinderen en van de hele samenleving.”

Over Leerstoel Kinderopvang

De Leerstoel Kinderopvang is een uniek samenwerkingsverband tussen academische, publieke en private partners. De leerstoel wordt gefinancierd door Helan, i-mens, Deliva, de stad Gent, de stad Leuven en het agentschap Opgroeien. ​ Naast de financiering zijn deze partners nauw betrokken bij de activiteiten van de Leerstoel. Deze samenwerking stelt de UGent in staat haar wetenschappelijke expertise gericht in te zetten voor een belangrijk maatschappelijk vraagstuk en bevordert kennisuitwisseling tussen de academische wereld, beleid en praktijk. De komende vier jaar wordt fundamenteel onderzoek verricht naar het verband tussen structurele kwaliteitskenmerken, zoals het aantal kinderen per begeleider en de inzet van pedagogische coaching, en procesmatige aspecten van kwaliteit in de kinderopvang. Hierbij wordt bijzondere aandacht geschonken aan de pedagogische en sociale functie van de kinderopvang. Het leerstoelonderzoek wordt ingebed in de concrete praktijk van de kinderopvang. Op die manier kunnen we samen met de sector praktijk- en beleidsaanbevelingen formuleren om de pedagogische kwaliteit van de kinderopvang verder te versterken, met aandacht voor alle betrokken actoren. Hiertoe wordt een advies- en valorisatieraad opgericht.

Voor vragen, meer info, een interview of op zoek naar een getuigenis, contacteer: 

Isabelle Van Orshaegen - isabelle@talkie.be 

0472/30.68.58